Spitten

Wel of niet spitten, woelen of ploegen?

Spitten is het omkeren van de toplaag van de bodem van de moestuin. De gevestigde opvatting luidt dat het belangrijk  is om dit jaarlijks in de moestuin te doen.
Vanuit het natuurlijk en ecologisch tuinieren en de vanuit de permacultuur doet recent een andere mening opgang. Daarbij stelt men dat dit een onnatuurlijk proces is en dat men de grond beter niet kan bewerken. De meningen zijn dus verdeeld:

Een tussenvorm als alternatief is het om de grond te:

Medio 2017 heeft het bestuur van de vereniging besloten om voor de voedseltuin voor het goede doel over te stappen op:

Top

 

Wel spitten

Van oudsher ziet men spitten als een goede grondvoorbereiding.
De kern van deze opvatting is dat:

  • het de grond luchtig houdt, zodat er voldoende zuurstof bij de wortels komt;
  • men werkt de resten van de oogst en onkruiden onder en zo voegt men organische stof toe;
  • de tuin heeft na het werk een verzorgde uitstraling.

Op welke grond moet je het wanneer doen?
Volgens de boekjes:

  • Zware grond (klei of leem): herfst/begin winter
  • Lichte grond (zand of veen): vroege lente

Bij onze moestuinen met gemengde leemzandgrond zagen wij dat aanvankelijk de meesten in het vroege lente spitten. Maar steeds meer mensen doen het nu in de herfst.

Lees verder onder de foto’s.

Het jaarlijks spitten van de moestuin ziet men van oudsher als een goede grondvoorbereiding.

Top

 

Niet spitten

Het niet-spitten heeft aanhangers die stelling nemen tegen de spitters.  De kern van hun mening is: ongestoorde bodem / grond is beter voor een gevarieerd en uitgebreid netwerk van micro- en macro-organismen. Deze organismen onderhouden de bodem en de grond en houden die luchtig. Zij houden daarmee voedingsstoffen gebonden tegen uitspoeling én zij maken die voedingsstoffen beschikbaar voor de planten. Dit werkt alleen als de bodem steeds bedekt blijft om die organismen te voeden en te beschermen (dus: mulchen).
Periodiek spitten vernietigt steeds opnieuw dit netwerk met veel van die organismen. Ieder jaar moet dat netwerk zich na de bewerking dan weer opnieuw opbouwen.
Bij onze vereniging zijn er enkelingen die niet of weinig spitten.

Het niet-spitten geeft een ongestoorde bodem. Zo blijft netwerk van organismen in stand dat de grond luchtig houdt en de planten voedt.

Top

 

To spit or not to spit?
That is the question!

Blijkbaar halen aanhangers van beide opvattingen leuke opbrengsten uit hun moestuinen. Het kan dus allebei werken. Uiteindelijk is het misschien meer een kwestie van uw persoonlijke voorkeur:

  • Gaat het u alleen om de opbrengst van uw moestuin? Of heeft u het zo geleerd en heeft u het altijd zo gedaan? Bent u een echte doener? Dan werkt het prima om jaarlijks de hele moestuin te spitten.
  • Maar is dit werk voor u te zwaar, voor uw rug bijvoorbeeld? Of werkt u liever natuurvriendelijk dan tégen de natuur in? Dan kunt u beter niet-spitten.

Welke methode u kiest heeft wel invloed op het nodige aanvullende werk. Bij het niet-spitten heeft u niet minder werk, maar ánder en lichter werk. U werkt dan meer met het toevoegen van meer organische stof, met mulchen of met permacultuur.

Natuurlijk, het is prima dat onze voedseltuin veel groente oplevert voor de Voedselbank. Tegelijk is misschien ook de vraag ter zake hoe wij in een biologische moestuin omgaan met de grond. Het verstrekken van gezonde voeding aan mensen die het moeilijk hebben is belangrijk. Maar de zorg voor een gezonde bodem is dat ook.

Wel of niet spitten – in de moestuin kan het kan beide goed werken. De vraag is meer: hoe wil je met de bodem omgaan?

Top

 

Woelen

Een compromis tussen wel of niet spitten is woelen: het bewerken van de grond zonder deze te keren. Dit kan machinaal met een frees of kleinschalig met een woelvork (ook wel: woelriek of grelinette).
In 2015 bij het “ontginnen” van het terrein voor de moestuin is een frees gehuurd en in twee dagen tijd is het gehele terrein gefreesd. Er vindt dan geen kerende grondbewerking plaats, maar de frees roert de grond door elkaar.

Lees verder onder de foto.

Het frezen van de toekomstige moestuin.
Het frezen van de toekomstige moestuin.

In onze Voedseltuin voor de Voedselbank hebben wij daarna in het eerste jaar alles omgespit. Mede door de grote oppervlakte bleek dat wel een zware klus. Daarna heeft onze voorzitter André een woelvork laten maken. Dat bleek in 2016 een goed, snel en licht alternatief.

Onze woelvork in aktie.
Onze woelvork in aktie.

Ook de woelvork maakt de grond los zonder te keren, dus zonder de bodemstructuur aan te tasten. De woelvork steekt u recht in de grond en trekt hem in een hoek van 45°. Zo woelt u de grond los. Daarna herhaalt u dat steeds 20 cm achter de vorige steek.
De hefboomwerking maakt dat het hanteren van de woelvork minder kracht vraagt dan de spade. Het werktuig is daardoor vriendelijker in het gebruik voor minder sterke mensen. Het ontziet de rug en het werkt ook veel sneller dan met een spade.
Woelvorken zijn er in verschillende breedtes, met verschillend aantal tanden. Hoe lichter de grond waarop u tuiniert, of hoe sterker u zelf bent, des te breder kan de woelvork zijn.

De frees en de woelvork zijn een compromis tussen wel of niet spitten/ploegen: zij maken de grond los zonder hem te keren.

Top

 

Ploegen

Bij ploegen als grondbewerking keert en verkruimelt men (net als bij het spitten) de grond. Daarmee krijgt men een betere verhouding tussen water, lucht en voeding in de grond.
Door de grote, te bewerken oppervlakte van de voedseltuin bleef het met de woelvork toch een probleem om al het werk op tijd af te ronden. Vanwege die omvang van de voedseltuin voor het Goede Doel heeft medio 2017 het bestuur van de vereniging daarom besloten om over te stappen op machinaal ploegen. Daartoe heeft men een kleine tuintrekker met ploeg aangeschaft.
In overleg met het bestuur is de apparatuur ook te gebruiken en te huur voor mensen met een eigen moestuinkavel.

Onze nieuwe 2dehands trekker met ploeg en een aanbidder.
Onze nieuwe 2dehands trekker met ploeg en een aanbidder.

Top

Vragen of opmerkingen over deze pagina?
Neem dan contact met ons op.


De vereniging draagt het biologische gedachtengoed uit en teelt voor goede doelen.