Wisselteelt

Vruchtwisseling

In de voedseltuin van onze Biologische Moestuin Vereniging Hengelo passen wij wisselteelt toe. Dit is een afwisseling over de jaren van groepen groenten in een vaste volgorde. Dit noemt men ook wel vruchtwisseling of ook wel teelt- of gewasrotatie.
Over wisselteelt:

Top

Preventie van ziektes en plagen

Wisselteelt is preventie van sommige ziektes en plagen.
Verwante soorten van groenten zijn vatbaar voor dezelfde ziekten. In de grond leven de sporen, eitjes, poppen en rupsen van sommige verwekkers van ziekten en plagen. Maar ze leven daar vaak maar voor een beperkt aantal jaren.  Dus door met een groep groenten dezelfde standplaats niet te vaak te gebruiken, ontwijken wij zo nieuwe besmettingen.  Voorkómen is beter dan genezen – daarom maken wij hiermee het leven lastiger voor die verwekkers van ziekten en plagen.

Top

Gewasrotatie en bemesting

Behalve voor preventie van ziekten en plagen is wisselteelt ook van belang in verband met de voeding. De ene groep van groenten heeft minder, maar ook ándere voeding nodig dan de andere groep van groenten. Zonder vruchtwisseling toe te passen zouden wij dan de bodem uitputten. Vandaar dat wij ook onze bemesting baseren op de teeltrotatie. Hiertoe hebben wij een schema opgesteld voor bemesting. Zo krijgt iedere groep van groenten de voeding die zij nodig heeft.

Top

Het principe van vruchtwisseling

Het aantal jaren en vakken in het teeltschema is gelijk aan het aantal groepen groenten in die teeltrotatie.

Een schema voor vruchtwisseling moet ten minste drie vakken en drie jaren beslaan. Dit vanwege de wettelijke verplichting om aardappels niet vaker dan eens per drie jaar op het zelfde perceel te verbouwen.
De noodzaak van teeltrotatie geldt ook voor andere groenten, want ook daar helpt dit ziektes voorkomen. Hier zijn geen wettelijke regelingen voor, maar voor een goed en gezond gewas moeten wij daar zeker rekening mee houden.

Over hoe meer vakken wij de teelt verdelen, des te beter is het voor de gezondheid van de tuin. Vier vakken is beter dan drie, zes vakken is beter dan vier, negen vakken is beter dan zes, enz.
De beschikbare oppervlakte van onze moestuin bepaalt ook een beetje wat het best hanteerbaar is. In de kleine prive moestuin zien wij daarom vaak een schema van drie of vier vakken.

Lees verder onder de foto.

Wisselteelt: op de voorgrond wortelgewassen (rode bieten & winterwortelen), op de achtergrond vruchtgewas (courgettes).
Wisselteelt: op de voorgrond wortelgewassen (rode bieten & winterwortelen), op de achtergrond vruchtgewas (courgettes).

Top

Teeltrotatie in zes vakken

Wij kiezen in onze voedseltuin van 825 m² voor een teelt verdeeld over zes vakken voor zes groepen van groenten die verwant aan elkaar zijn. De volgorde waarin die groepen na elkaar komen, heeft vooral te maken met de voeding en bemesting.
Iedere groep van groenten keert dus elk eens in de zes jaar in het zelfde plantvak terug:

Ruime vruchtwisseling van zes groepen groenten.
Ruime vruchtwisseling van zes groepen groenten.
  • Aardappels (nachtschadeachtigen) zoals aardappels maar ook tomaten en aubergine. Aardappelen nogen wettelijk hooguit eens per drie jaar in het zelfde plantvak; maar beter is eens in de zes jaar. De reden voor teeltrotatie bij aardappels is de moeilijk te bestrijden, door aaltjes veroorzaakte ziekte aardappelmoeheid. Andere problemen bij aardappels zijn het optreden de aardappelziekte of phytophthora (fytoftora) en (de  larven van) Coloradokevers.
  • Peulgewassen (vlinderbloemigen) zoals erwten en peulen, kapucijners en alle soorten bonen;
  • Koolgewassen (kruisbloemigen) alle soorten kolen zoals spruiten, boerenkool, Chinese kool, paksoi, broccoli, raapstelen, rammenas, radijs, meiknol, snijmoes, koolraap en rucola. In de teeltrotatie mag kool hooguit eens in de zes jaar in hetzelfde vak staan (beter is nog minder). Dit is vanwege de moeilijk te bestrijden ziekte knolvoetschimmel. Een ander probleem zijn koolvliegen. Die leggen graag eitjes bij de stengel van de koolplanten en hun witte maden boren door de stengel.
  • Bladgroenten (samengesteldbloemigen) zoals sla, andijvie en witlof;
  • Vruchtgewassen (komkommerachtigen) zoals pompoen, pattisson, courgette, komkommer en augurk, maar ook paprika’s;
  • Wortelgewassen (schermbloemigen) zoals wortel, pastinaak en knolselderij; Knolgewassen zoals rode bieten en Lookgewassen (uienfamilie) zoals prei, knoflook, ui, sjalot en bieslook;

Lees verder onder de foto.

Wisselteelt: op de voorgrond koolgewas (rode kool), op de achtergrond peulgewas (stokbonen).
Wisselteelt: op de voorgrond koolgewas (rode kool), op de achtergrond peulgewas (stokbonen).

Daarnaast hebben wij nog twee kleine vakken waarin vaste planten staan. Dit zijn een vakje met rabarber als vaste groente en een vakje met fruitboompjes.

Top

Ons roulatieschema voor wisselteelt

Wij gebruiken het volgende schema voor de roulatie van groenten in de zes vakken van onze moestuin. Klik op het plaatje voor een vergroting:

"<yoastmark

Top

Vragen of opmerkingen over deze pagina?
Neem dan contact met ons op.

 

De vereniging draagt het biologische gedachtengoed uit en teelt voor goede doelen.